Ik kwam deze recensie tegen van Drs. J. Peters over het boek African Tribal Leadership van Willem de Liefde.
“Een compact boek van 143 bladzijden, veel wit, ruim van opzet, met prachtige tekeningen en etsen, 13 praktijkverhaaltjes, handige checklisten en binnen een paar uur uit. Wat wilt u als snelle manager nog meer? Misschien is uw vraag: ‘Gaat het ook nog ergens over?’ Mijn antwoord: absoluut.


Een boek waarin the medium the message is en die in deze tijd van de zelfverrijkende manager een mooi beeld geeft van het ‘andere leiderschap’. Uw baas heeft natuurlijk geen tijd om dit soort verstandige dingen te lezen, maar geef dit boek toch maar aan hem/haar cadeau op de komende verjaardag.
‘African Tribal Leadership’ (Nederlandstalig!) is bedoeld voor de manager die zichzelf ziet als organisatievernieuwer en ergens een onbestemd gevoel heeft dat sturing sec op doelen en resultaten per saldo alleen maar leidt tot onderwerping aan regelgeving en procedures en de verdere dehumanisering van de organisatie. Auteur Willem de Liefde woont in Zuid-Afrika en kwam daardoor in aanraking met de stammencultuur in zuidelijk Afrika en de wijze waarop daar leiders worden gekozen en hoe leiders vervolgens omgaan met hun achterban. Ons Westerse denken wordt ‘aangestuurd’ door ‘ik denk dus ik besta’ en het Afrikaanse denken door ‘ik ben omdat wij bestaan’. Leiders, maar ook de groepsleden, maken hun ego ondergeschikt aan de gezamenlijke belangen van de groep om zo als groep succesvol te kunnen overleven.
U begrijpt het al: dit boek is niet realistisch. We kopen liever met meer dan 50.000 managers ‘Hoe word ik een rat?’ (sturing door machtsgebruik, ongelijkwaardigheid en vooral machtsmisbruik) dan boeken over communicatieve sturing op basis van mens zijn en gelijkwaardigheid. Misschien moet Manager & Literatuur dit boek er maar gratis bijsturen als rattengif en vanuit een eigen maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid. Het boek biedt weinig nieuws onder de zon met betrekking tot het andere wereldbeeld (medewerkers zijn geen onderdelen in een machine), maar geeft hele praktische voorbeelden, tips en checklistjes hoe je het ’tribale’ denken handen en voetjes kunt geven. Het boek handelt over de zingeving van werk, de pijlers van fatsoenlijk leiderschap en de hulpmiddelen daarbij als het vertellen van verhalen en het gebruik van kunst en filosofie, maar de laatste vijf hoofdstukken zijn zeer concreet: hoe te vergaderen, hoe een bedrijfsanalyse te doen, het gebruik van het instrument dialoog (zie ook Peter Senge), core zingeving, de rol van ouderen in onze organisaties, identiteitsontwikkeling en Goddank voor de Westerse manager een negen stappenplan (bladzijde 131).
Ik vind ‘African Tribal Leadership’ waardevol omdat je jezelf goed kunt spiegelen in termen van: Wat ben ik voor type leider? Wat sta ik eigenlijk te managen? De bezieling in mijn organisatie of de producten? Willem de Liefde is duidelijk: Als de aandeelhouderswaarde tot doel wordt verheven is het gevolg onvermijdelijk dat mensen emotioneel en spiritueel geen bevrediging vinden in hun werk. Zij kunnen immers in de doelen onvoldoende terugvinden wat zij zelf waardevol vinden. Het boek handelt vooral over hoe je dienend leiderschap vorm geeft, dat blijkt voor Westerse managers lastig. Je bent aan de top gekomen om de organisatiegemeenschap te dienen, volgens dit boek, en dat terwijl je dacht aan de top gekomen te zijn om te verdienen aan diezelfde gemeenschap en om juist lekker geïsoleerd beslissingen over anderen te nemen. Als het volgende u vreemd voorkomt, moet u boek maar eens lezen: ‘Veranderingen ontstaan vanzelf als de situatie verandert. De Afrikaanse manager geeft daartoe ruim baan aan signalen voor verandering en is alert op obstakels in het natuurlijke veranderingsproces’ (bladzijde 99). Deze recensie is geschreven op Bevrijdingsdag 2003.”
(bron: www.managementboek.nl)
Drs. J. Peters is directeur van Overmars Organisatie Adviseurs in Zwammerdam en schreef in 1997 het boek ‘Niets nieuws onder de zon’. Hij is mede-oprichter van www.chaosforum.com.