Ervin LaszloFoto Henk Jan Winkeldermaat

Ervin Laszlo, oprichter van de Club van Boedapest, hield een toespraak tijdens Klaar om te wenden. Een korte samenvatting.

We kunnen het probleem niet oplossen door te blijven denken in het systeem dat het probleem heeft veroorzaakt (Einstein). Normaal gesproken vindt verandering plaats via de weg van geleidelijkheid, via aanpassing. Dat is wel verandering maar je raakt er niet door van streek. Het grootste gedeelte van de veranderingen gaan zo. Maar op het eind van een tijdperk gaat dat anders. Er ontstaat een periode van chaos. Het wordt eerst slechter en slechter. We zitten nu in zo’n periode. Hoe ver moeten het dan verslechteren voordat we door hebben dat er een andere mogelijkheid is. Dat er een andere weg is. Maar om die keuzemogelijkheid te zien moeten we anders leren kijken. Hoe moeten we dat doen? We moeten van een neergaande naar een upgaande spiraal. We moeten starten bij onze eigen persoonlijke waarden en ons eigen persoonlijke geweten. Dan kunnen we een duurzame samenleving gaan creëeren.
We zijn gegroeid van mythos, via logos naar theos via theos en logos en komen terecht bij holos. We gaan ons systeem als geheel gezien. Als samenhangend geheel. Waarin alle onderdelen met elkaar samenhangen. We zullen zeker blijven groeien. Maar we moeten van een extensieve groei (materialisme, rijkdom, verkoop, macht, status, militaire systemen, economische systemen) naar een intensieve groei (relaties, communities, waardenverspreiding, een hoger niveau van waarden, een ander niveau van denken, empowerment, communicatie). Zo kunnen we groeien naar een socio-ecocentrisch framework. Het systeem van extensieve groei is niet langer houdbaar. We willen meer kwaliteit van leven.
Maar wat houdt ons dan tegen? Het oude denken vanuit een bestaand systeem. We denken dat we het daarmee allemaal wel oplossen. Maar denk aan de uitspraak van Einstein, we kunnen het probleem niet oplossen door te blijven denken in het systeem dat het probleem heeft veroorzaakt.
Herman Wijffels noemde het ook wel het denken vanuit de omkeringshypothese. Neem een ander gezichtspunt in (het tegenovergestelde) en bekijk wat er dan kan gebeuren. We moeten koers veranderen. We moeten wenden. In een ander systeem gaan denken. Steeds mensen worden zich daar van bewust.We moeten ons geweten de kans geven te sturen. We hebben altijd een keuze en we moeten ons daar van bewust zijn en er naar handelen. Het in de praktijk brengen en er niet alleen over praten. We moeten de verandering zelf vormgeven in plaats van het ons laten overkomen. Want dan hebben straks geen keus meer. Onze generatie heeft de mogelijkheid te kiezen welke kant we opgroeien.

Technorati tags: ,