Op diverse plekken vragen we ons af hoe we dat doen, dat upstream denken. Allereerst wat is het? Upstream denken is de omkering van downstream denken. Dus niet vanuit de zender, het bedrijf, de organisatie etc. denken maar vanuit de mens vertrekken. Nu de mens steeds centraler komt te staan omdat hij steeds meer ‘in control’ komt, steeds meer tools krijgt, steeds mondiger wordt en gaat doen aan communicatieve zelfsturing is het nodig dat we anders leren denken. En dat is verdomd lastig. Tenminste als we weer in de rol van het bedrijf, de organisatie, het instituut kruipen. Daarbuiten is het al niet zo moeilijk meer. We webloggen, gebruiken open source, knutselen met podcasts, zijn deel van een community (een club, mijn vrienden, het cafe, de toneelvereniging) en vragen onszelf vanalles af. Hoe het later moet, of wel milieuvriendelijk of duurzaam is. We breken ondertussen nog een muur af in Berlijn, stoppen een tank in China of gaan in tenten in de kou zitten in de Oekraine en zeggen nee tegen het referendum.
Ja dus…….

…..we weten wel wat Upstream denken en handelen is, alleen mensen
veranderen sneller dan bedrijven en gevestigde instituties. Dus zo gauw
we weer over de drempel van ons bedrijf etc. stappen zijn we ineens
kennelijk anders. Dan is die tank en de tent weg. Gaan we ons bezig
houden met marketing en verkoop. Nou als dat al niet downstream
is…..Foldertjes krijgen waar je niet op zit te wachten (dus een NEE
sticker), verkopers op de stoep of aan de telefoon waar je niet op hebt
zitten wachten en die iets aan komt prijzen. Vreemd toch, die
rolverwisseling als we van mens ’s ochtends medewerker worden.

Waarom zijn we dan niet meer bezig met de upstream zaken? Waarom verdwijnt de passie dan? Waarom gaan er dan ineens regels en klokken werken?
Bij het bouwen van een carnavalswagen kent men geen klok, managementoverleg, functioneringsgesprek, balanced scorecards, verkopers en marketing. Nee men denkt dan upstream. We vormen dan een community met een gedeelde passie en dan gaat bijna vanzelf. Zelfs het leiderschap ontstaat dan vanzelf en is vaak onzichtbaar aanwezig.
Kennelijk houden bedrijven, instituties, gevestigde ordes ons tegen en vast.

De wereld moet dus op zijn kop. Dat schreef Herman Wijffels een tijdje terug in de NRC. En dat gebeurt langzamerhand. Door tools zoals weblogs e.d.wordt deze beweging alleen maar versneld. Maar……je moet wel kunnen (misschien opnieuw leren) luisteren. Marco Derksen van Upstream (hoe toepasselijk) schreef ook over dit luisteren. Luisteren is zo’n bezigheid die per definitie upstream is, zoals zenden vaak downstream is. Dus meer luisteren is het devies aan organisaties, aan bedrijven. Of liever aan de mensen binnen die bedrijven. Maar het is veiliger om in de comfortzone te blijven zitten van de downstream activiteiten zoals marketen, verkopen, praten, folders versturen, presenteren.

Wat doen we dan met wat het Cluetrain Manifesto zegt: "People of earth…….We are not seats, eyeballs or end users or customers. We are human beings – and our reach exceeds your grasp. Deal with it."
Ah, deal with it!

Maar terug naar wat er allemaal geschreven is afgelopen dagen. Anders Floor vraagt zich af waarom er zo weinig professionals reageren op postings? Misschien, Anders, is het zo dat veel postings downstream zijn en niet upstream. Ze raken de mensen niet, involveren niet in hun community. Voor je het weet is een weblog ook een downstream medium geworden. Dat zit eigenlijk al in een weblog opgesloten. De meeste bloggers schrijven omdat ze het leuk vinden. Dat is upstream vanuit de schrijver, maar wellicht downstream vanuit de lezer. Je moet dan van goede huize komen om het upstream effect erin te krijgen door prikkelend te zijn, vragen te stellen, je kwetsbaar of in ieder geval open op te stellen.

Op Veranderblog vraagt Marja en een aantal andere prominente edubloggers zich af hoe je een event interessanter kunt maken door bijvoorbeeld de inzet van social software. Ja natuurlijk maakt dat het event, het seminar interessanter. Maar niet per definitie upstream. En dan mist het dus de aansluiting.

Om een seminar upstream te organiseren zou ik het volgende doen: (Fred bedankt voor de input. Jij denkt echt upstream!)
– kijk wie de bloggers, podcasters e.d. zijn in je doelgroep, vakgebied
– stuur een aankondiging (sneak peek) van het event naar die bloggers
– een aantal bloggers zullen het plaatsen, anderen niet. Er ontstaat buzz.
– ‘luister’ als organisatie naar wie plaatst en wie niet, luister dus naar de buzz.
– aggregeer de buzz en biedt die aan op de website/weblog van het event en stuur de link weer door naar de bloggers. Die zullen wellicht de update weer posten.
– laat mensen van de organisatie reageren op de postings. Daardoor voed je de discussie en neem je actief deel. En je luistert.
– nodig die bloggers uit die actief over je event geblogged hebben om tijdens het event live te bloggen, te podcasten, foto’s te maken, een interview af te nemen, bij de lunch te zijn etc.
– aggregeer die bijdrages weer en biedt die weer aan
– biedt de presentaties aan, wellicht zelfs bij voorkeur via een blogger die ze kan/mag plaatsen en stuur de link naar de presentaties rond naar de andere bloggers, de deelnemers van je event
– maak een pdf document waarin je alles wat er is gepubliceerd hebt staan. Dit kan door van de RSS feeds een pdf te maken. Stuur dit als presentje rond. Vergeet daar ook de foto’s die gemaakt zijn door de bloggers/deelnemers niet in te publiceren.

Overigens staat er bij frankwatching een aardig stukje hoe je kunt werken met bloggers.

Een voorbeeld van een upstream activiteit was wel Den Haag Telecom. Het ging als volgt:
– ik schreef erover en meldde me aan
– de organisatie (nee, de mens Guido van Nispen) stuurde me een leuk mailtje met extra info
– enige tijd later kreeg ik een vooraankondiging over de HD uitzending
– ik blogde daarover
– Guido stuurde me een uitnodiging voor het livebloggen, met wifi, plaats vooraan etc.
– daarover blogde ik weer en kondigde ik aan live te zullen gaan bloggen en foto’s zou maken die ik tijdens het event onine zou proberen te krijgen
– en uiteraard tijdens het event stond Guido me bij de deur op te vangen, verwelkomde me en wees me mijn plaats.
– voor het event nam Krijn nog een interview bij me af
– uiteraard heb ik tijdens het event geblogged en meer dan 40 foto’s gemaakt. Ongeveer 100 mensen hebben dit live gevolgd.
– die dag was in de rij van meeste bezoekers op een dag nummer 3!
– de fotoset is al meer dan 130 keer bekeken
– op diverse plekken is naar mijn posting en foto’s gelinkt

Kijk Guido heeft het goed begrepen. Dat is Upstream denken. Want ik was natuurlijk niet de enige die dit allemaal meemaakte. Er waren meer bloggers, podcasters, fotomakers, studenten met filmcamera’s etc. Ze deden allemaal waar hun passie op dat moment naar uitging en maakten even deel uit van de community Den Haag Telecom en voelden de kracht van Upstream werken. Waren we klant? Ja wel degelijk. Voelde ik me zo? Helemaal niet. Was er sprake van marketing? Zeer zeker. Zag het er zo uit? Helemaal niet. Werd je beoordeeld? Ja wel zeker. Door je publiek! Je community. Want als niemand het leest etc. of er slechte kritieken op geeft, komt dat aan. Maar het voelt toch heel anders dan een  beoordelings- of functioneringsgesprek. Was je aan het werk? Nou en of. Afgepijgerd kwam ik thuis. Heel vermoeiend om continu in de flow te moeten werken. Maar o zo fijn. Veel voldoening krijg je van dit harde werken. Eigenlijk leek het gewoon op een bedrijf wat daar gebeurde, alleen….upstream georganiseerd.
Heel enerverend, inspirerend, uitdagend, een stukje op weg naar zelfverwerkelijking.

Maar hoe zie jij dat als lezer van Hans on Experience? Wat is voor jou Upstream? Heb je zelf voorbeelden van een dergelijke aanpak? Wat is jouw visie op Upstream denken/handelen?